دمبل از رایج‌ترین وزنههای بدن‌سازی بوده و تمرینی عالی در جهت دستیابی به تناسب اندام و داشتن عضلات قوی است. این وسیله در انواع و کارکردهای مختلف، بدون اینکه فشار زیادی را به بدن متحمل کند، موجب فرم‌دهی به اندام خواهد شد. البته باید دقت داشته باشید که از چه نوع وسیله‌ای برای چه مقصودی استفاده می‌کنید. در واقع استفاده از نوع بسیار سبک آن، تغییر چندانی در فرم عضلات شما ایجاد نمی‌کند و متعاقبا نوع سنگین آن، ممکن است منجر به ایجاد مشکلات عضلانی شود.
کاربرد دمبل و انواع آن
هدف از به کارگیری این وسیله در تمرینات ورزشی، افزایش حجم عضلات و کمک به شکل‌گیری آنها در تناسب اندام است. امروزه دمبل‌ها از محبوب‌ترین تجهیزات ورزشی در بین میلیون‌ها ورزشکار بوده و به‌عنوان تمرینی کارآمد شناخته شده است.
اولین بار این محصول با عنوان هالتر با وزن ۲ الی ۹ کیلوگرم، از جنس سنگ یا آهن ساخته شده بود که در نقاط بسیاری از جهان اعم از هندوستان، چین و در بین یونانیان باستان و … استفاده می‌شد. از هالترها علاوه بر تمرینات بدن‌سازی، برای پرتاب‌های بلند نیز استفاده می‌کردند. در حال حاضر، این وزنه‌ها در اوزان سبک و وزن‌های متفاوت دیده می‌شود. انواع این وسیله را میتوان به انواع ذیل، دستهبندی کرد:
۱. دمبل ثابت
دمبل ثابت، به 2 شکل مجزا یا وزنههای ثابت متصل به دو طرف دسته طراحی میشوند و نیاز به تغییر وزن مداوم ندارند. این نوع وزنه از چدن ساخته شده و سطح پوششی آن از جنس پلاستیک یا نئوپرون است و به‌عنوان لایه حفاظتی از آسیب به سطح زمین جلوگیری می‌کند.
۲. دمبل متغیر یا قابل تنظیم
دمبل متغیر، نوعی وسیله ورزشی است که قابلیت تنظیم وزن دارد. به‌طوری که با استفاده از وزنههای متفاوت و نصب آن روی دسته مربوطه، میتوان به محصولی با سبک مورد نظر رسید. عملکرد این وسیله، مناسب ورزشکارانی است که تمرینات خود را در محیط‌های مختلفی مثل خانه، باشگاه، محل کار یا… انجام می‌دهند.
۳. نوع ایروبیک
این وزنههای سبک، با وزن ۵۰۰ گرم الی ۱۰ کیلوگرم، دارای روکشی منعطف بوده و در انجام حرکات مختلف کاربرد دارند. البته ناگفته نماند که متناسب با اسم خود، بیشترین استفاده آن در ورزش ایروبیک است. این نوع دمبل، دارای رنگ‌های مختلفی هستند و ورزشکاران حرفه‌ای از این طریق با دیدن رنگ آنها به مقدار وزن وسیله پی می‌برند.
دمبل متغیر یا ثابت؟ کدام بهتر است؟
این سؤال بسیاری از ورزشکاران مبتدی است که قصد دارند برای بهبود قدرت، تقویت توده‌های عضلانی و سوزاندن چربی به سراغ این دستگاه بروند. با توجه به توضیحاتی که در بخش قبل خواندید، باید بگوییم که تصمیم نهایی شما در استفاده از نوع وزنه، به عوامل مختلفی مانند نوع ورزش، میزان وزن لازم، مقدار فضای موجود و… بستگی دارد.
دمبل ثابت و انواع آن
دمبل ثابت لاستیکی با پوشش محافظتی پلاستیکی خود، مقاومت بالایی در برابر تمرین‌های سخت دارد. به این معنی که شما هیچ‌گونه خراشیدگی یا فرورفتگی در بدنه آن نخواهید دید. این وزنههای ثابت هنگام فرودآمدن بر زمین، سروصدای زیادی ایجاد نخواهند کرد. بنابراین بیشترین استفاده را در منازل و محیط شلوغ باشگاه دارد.
وزنه ثابت یورتان که محفظه آن از جنس یورتان بوده و شباهت بالایی به نوع لاستیکی دارد. از آنجایی که لایه خارجی یورتان سخت و مستحکم است، هیچ‌گونه آسیبی نمی‌بیند. وزنه ثابت هگزاگونالی یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این وزنه است، فرم خاص آنهاست که موجب شده از لغزش مداوم وسیله بر روی زمین جلوگیری کند.
به‌علت قیمت پایین این نوع از دمبل، نسبت به 2 نوع قبلی، استفاده زیادی میان ورزشکاران دارد. وزنه ثابت فلزی محصولاتی مقاوم و شیک، متشکل از سبک کلاسیک و هگزا بوده و جایگزینی مناسب برای وزنههای لاستیکی یا یورتان هستند. البته سطح مقاومت آن اندکی پایین‌تر از تجهیزات قبلی است.
۱. مزایای وزنه ثابت
- جنس وزنههای ثابت، ترکیبی از مواد مختلف است. از همین رو استحکام و دوام خوبی دارند.
- از آنجایی که قطعات این وزنه، قابل جداشدن نیستند، امکان صدمه‌دیدن حین ورزش وجود ندارد.
- علامت رنگی و شاخصه‌های موجود در وزنههای ثابت، وزن آنها را مشخص می‌کند. از این لحاظ، کارکردن با آنها ساده‌تر و سریع‌تر است.
۲. معایب دمبل ثابت
- نگه‌داری دمبل ثابت با وزن بالا، در صورتیکه با مشکل کمبود فضا مواجه باشید، کمی دشوار است.
- از آنجایی که نمی‌توان تعداد وزنههای موجود بر دسته را تغییر داد، باید تعداد زیادی وزنه با وزن‌های مختلف در محیط ورزشی یا منزل وجود داشته باشد. این مسئله ممکن است از لحاظ اقتصادی یا کمبود فضا، مشکل‌ساز باشد.
وزنه متغیر و انواع آن
این محصولات اغلب شکل ظاهری و کارکرد مشابهی دارند و نمی‌توان انواع دقیقی برای آن در نظر گرفت و همچنین فناوری آن، همچنان در حال پیشروی است. تنها تفاوت دمبل‌های متغیر، در تعداد دیسک‌ها و اندازه و اشکال آنهاست.
۱. مزایای دمبل متغیر
- دسته دمبل قابل تنظیم دارای شیارها و برجستگی‌هایی است که موجب شده تا ورزشکار به‌راحتی آن را در دست بگیرد.
- با در اختیار داشتن یک میله، می‌توانید کار با وزنه‌هایی در اندازه‌های مختلف را تجربه کنید. در واقع با استفاده از مکانیزم‌های مختلف میتوان وزن آن را تغییر داد.
- به‌علت اینکه متشکل از بلوک‌های قابل جابه‌جایی است، فضای کمتری در بر می‌گیرد و از لحاظ اقتصادی به‌صرفه‌‌تر است.
- حمل این وزنه به مراتب آسان‌تر از وزنههای ثابت است.
۲. معایب دمبل متغیر
- تغییر وزن وزنههای قابل تنظیم، زمان زیادی صرف می‌کند و این ممکن است برای ورزشکار کمی خسته‌کننده باشد.
- به‌علت قابلیت جداسازی قطعات، اگر نصب آنها به‌درستی انجام نشود، امکان آسیب جسمی وجود دارد.
جمع‌بندی
تمرینات ورزشی با دمبل، با اهداف متفاوت و به‌منظور شکل‌دهی به قسمت‌هایی از بدن صورت می‌گیرد و مزایای بسیاری برای تندرستی بدن به ارمغان می‌آورد. رشد عضلات، کاهش وزن، بهبود سلامت قلب و استقامت عضلانی، کاهش فشارخون بالا و پیشگیری از سکته مغزی، نمونه‌هایی از تأثیرات وزنه‌زنی است.
البته دقت داشته باشید، فعالیت با وزنه از ورزش‌های حساسی است که نیازمند رعایت اصول استاندارد بوده و اگر استفاده صحیحی داشته باشید، به تقویت مفاصل و بهبود متابولیسم بدن خود کمک کرده‌اید.